Το νησί του Αγίου Ευστρατίου λειτούργησε ως τόπος εξορίας πολιτικών εξορίστων από το 1928, έτος θέσπισης του «Ιδιώνυμου» του Ελευθερίου Βενιζέλου. Εκτός από τους πολιτικούς κρατουμένους στο νησί περιορίζονταν και ζωοκλέφτες. Το 1935 εκτοπίστηκε στο νησί για δύο μήνες και ο έγκριτος παιδαγωγός Δημήτριος Γληνός.[1]
Μία δεύτερη περίοδος πολιτικών εκτοπίσεων άρχισε το 1936, επί Ιωάννη Μεταξά, με αφορμή τη μεγάλη απεργία της Θεσσαλονίκης, περίοδος που τερματίστηκε επί γερμανικής κατοχής (Ιούνιος 1943). Ο αριθμός των πολιτικών κρατουμένων ποίκιλλε, ενώ στις 28 Απριλίου 1941, όταν οι Γερμανοί επισκέφθηκαν το νησί παραδόθηκαν 250 κρατούμενοι.[2]
Η τρίτη και τελευταία περίοδος της ιστορίας των εκτοπίσεων στο νησί άρχισε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου το 1948 και ολοκληρώθηκε το 1963. Στις δύο διακλαδώσεις της κοιλάδας, αριστερά και δεξιά του λόφου του Αγίου Μηνά, που διαρρέουν οι χείμαρροι Παραδείσης και Τενεδιώτης, μεγάλος αριθμός πολιτικών κρατουμένων, μέχρι και 6.000, διέμεναν σε σκηνές και σε πλίνθινα κτίσματα.
Εδώ στις δύο αυτές κοιλάδες οι πολιτικοί εξόριστοι, μεταξύ αυτών την περίοδο αυτή μαρτυρείται και η παρουσία διακεκριμένων ανδρών του πνευματικού κόσμου της χώρας μας, όπως του Κ. Βάρναλη, του Ιω. Ρίτσου, του Μ. Κατράκη, προσπάθησαν να οργανώσουν τη ζωή τους. Λειτούργησαν αρτοποιείο, μαγειρεία, τεχνικά συνεργεία, λαχανόκηποι, υδρευτικό δίκτυο, λουτρά, σανατόριο, θέατρο, αποδεικνύοντας με την καθημερινότητά τους ότι η ζωή υπερισχύει πολιτικών παθών, κομματικών πεποιθήσεων και μισαλλοδοξιών.[3]
